Theo y học cổ truyền thì mướp có tính mát, vị ngọt, có tác dụng thanh nhiệt hóa đàm, giải độc, ai thai thông sữa ở bà bầu và phụ nữ sau sinh, chữa các bệnh như sốt cao, ho, suyễn nhiều đờm, trĩ, khí hư, mun ngọt, viêm đường tiết liệu.
Quả mướp chứa saponin, chất nhày, chất béo, protein, rất nhiều nước; có protid, lipid, glucid, xenluloza, chất vô cơ (calci, phospho, sắt…); vitamin B1, B2, C, betacaroten; saponin và một số chất khác.
Theo y học cổ truyền, quả mướp vị ngọt, tính bình; vào kinh can và vị; tác dụng thanh nhiệt hóa đàm, lương huyết giải độc. Chữa sốt cao, phiền khát, ho suyễn nhiều đờm, khí hư huyết lâm, mụn nhọt ung thũng, táo bón… Mướp già đốt tồn tính, dùng làm thuốc có thể khử phong, hóa đờm, lương huyết, giải độc, sát khuẩn, thông kinh lạc, thông sữa. Theo”Lục xuyên bản thảo” mướp sinh cân chỉ khát, giải nhiệt trừ phiền, làm nhuận da, trị chứng khát bệnh nhiệt, trị thân nhiệt phiền táo.
Khi nhắc đến mướp, người ta thường nghĩ ngay đến món canh giải nhiệt trong những ngày hè oi ả... Nhưng chắc chắn nhiều người chưa biết rằng từ quả mướp còn có thể dùng chữa nhiều bệnh như:
– Thanh nhiệt hóa đàm, tiêu viêm, chỉ khát: Mướp tươi 500g, đường trắng vừa đủ. Mướp rửa thật sạch, cắt nhỏ, ép lấy nước (dùng máy ép là tốt nhất) rồi hòa với đường trắng, dùng làm nước giải khát trong ngày.
– Giải thử nhiệt, làm sáng mắt, hóa đàm, tiêu viêm, chỉ khát: Mướp tươi 500g, khổ qua (mướp đắng) 200g, đường trắng vừa đủ. Mướp gọt vỏ, mướp đắng bỏ ruột, rửa sạch thái vụn rồi ép lấy nước, hòa đường trắng, chia uống vài lần trong ngày.
– Hóa đàm, tiêu viêm, chỉ khát: Mướp tươi 500g, khế 200g, đường trắng lượng vừa đủ. Mướp gọt vỏ, khế rửa sạch, thái vụn, ép lấy nước, hòa đường trắng, chia uống vài lần trong ngày.
Canh mướp có tác dụng như:
– Hành khí lợi niệu, hóa đàm tiêu viêm, chỉ khát: Mướp tươi 500g, củ cải 200g, đường trắng lượng vừa đủ. Mướp và củ cải gọt vỏ, thái vụn, ép lấy nước, hòa đường trắng làm nước giải khát trong ngày.
– Giải thử nhiệt, sáng mắt, hóa đàm, tiêu viêm, chỉ khát: Mướp tươi 500g, nước dừa 500g. Mướp gọt vỏ rửa sạch, thái miếng, ép lấy nước, hòa với nước dừa dùng làm nước giải khát trong ngày.
– Bồi bổ sức khỏe, thanh nhiệt, hóa đàm, tiêu viêm, chỉ khát: Mướp tươi 500g, sữa bò tươi 500g. Mướp gọt vỏ rửa sạch, thái vụn ép lấy nước, hòa với sữa tươi, chia uống vài lần trong ngày.
– Bổ dưỡng, lợi tiểu, thanh nhiệt, bình can, giáng áp, rất tốt cho những người bị tăng huyết áp, viêm thận, viêm gan: Mướp tươi 300g, táo ta 200g, chanh 50g, đường phèn lượng vừa đủ. Mướp và táo gọt vỏ, rửa sạch, thái vụn, ép lấy nước, hòa với nước chanh và đường phèn, dùng làm nước giải khát trong ngày.
– Giải độc sung dương, hóa đàm, tiêu viêm, chỉ khát: Mướp tươi 200g, hành tây 20g. Mướp và hành tây bỏ vỏ, thái vụn, ép lấy nước, chia uống vài lần trong ngày.
Lưu ý : Những người tỳ vị hư yếu, hay đau bụng, đại tiện lỏng nát không nên dùng.